Ratownictwo wysokościowe – jest to zespół czynności podjętych w celu ratowania ludzi oraz zwierząt, zwłaszcza w miejscach i terenach trudno dostępnych, na wysokości i poniżej poziomu ziemi. Na poziomie podstawowym, ratownictwo wysokościowe, obejmuje czynności ratownicze wykonywane w miejscach trudno dostępnych, zwłaszcza na wysokości oraz poniżej poziomu terenu (w tym nad wolna przestrzenią (przepaścią), przez wszystkie jednostki ratowniczo-gaśnicze Państwowej Straży Pożarnej, a także przez inne jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne podmioty deklarujące w gotowości operacyjnej zdolność do realizacji zadań według posiadanych możliwości organizacyjno-sprzętowych i wyszkolenia, w systemie całodobowym i całorocznym.

1.Organizacja Ratownictwa Wysokościowego.

Ratownictwo wysokościowe w zakresie podstawowym realizują:

1. Wszystkie jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP.
2. Jednostki ochrony przeciwpożarowej, w szczególności jednostki OSP włączone do KSRG, które zadeklarowały gotowość operacyjną do realizacji tych zadań oraz spełniają standard gotowości, wyszkolenia i wyposażenia.
3. Inne podmioty ratownicze, które zadeklarowały gotowość operacyjną do realizacji tych zadań oraz spełniają standard gotowości, wyszkolenia i wyposażenia na podstawie stosownych umów, porozumień.

2. Standard gotowości operacyjnej jednostek.

Gotowość operacyjną określa się jako zdolność do podjęcia działań, polegających na realizacji zadań, określonych w pkt. 3, przez co najmniej (3-6) strażaków lub ratowników w tym co najmniej 3 o kwalifikacjach określonych w pkt. 4, wyposażony w sprzęt o standardzie określonym w pkt. 5, przy zachowaniu niezwłocznego czasu alarmowania.

3. Zakres zadań Ratownictwa Wysokościowego.

W zakresie podstawowym czynności ratownicze obejmują w szczególności:

1. Dotarcie ratownika w dół za pomocą dostępnego sprzętu np.:
   1. drabin,
   2. z asekuracją z użyciem np.: szelek bezpieczeństwa (uprzęży asekuracyjnych), karabinków, lin, pętli stanowiskowych, itp.
   3. Zjazd lub opuszczanie ratownika, (narzędzie itp.) z wykorzystaniem np.: lin i węzłów (m.in.: półwyblinki, ósemki – także na profilu zamkniętym, flagowego, ratowniczego), linkowych urządzeń ratowniczych, ruchomego bloczka, wielokrążka, dwóch przęseł drabiny nasadkowej ustawionych jako trójnóg.
2. Dotarcie ratownika na wysokość z wykorzystaniem:
   1. lin i sprzętu do asekuracji lub autoasekuracji (np. po konstrukcji stalowej),
   2. drabin pożarniczych i podnośników,
   3. dostępnych stałych zabezpieczeń np.: wózki, drabiny z koszem asekuracyjnym lub ze spocznikami.
3. Praca ratownika w podparciu poprzez:
   1. bezpośrednie wpięcie w stały punkt asekuracyjny lub stanowisko (np. za szczebel drabiny),
   2. wpięcie do liny pionowej,
   3. wpięcie do liny poziomej.
4. Zabezpieczenie poszkodowanego przed upadkiem z wykorzystaniem liny, pętli do asekuracji i uprzęży ewakuacyjnej.
5. Ewakuacja osób, zwierząt i mienia przez:
   1. wyciągnięcie lub opuszczenie z asekuracją z wykorzystaniem linkowego urządzenie ratowniczego i trójnogu ratowniczego lub opcjonalnie dwóch przęseł drabiny nasadkowej ustawionych jako trójnóg,
   2. użycie ruchomego bloczka lub wielokrążka,
   3. użycie węzła –półwyblinka, flagowy, ósemka (także na profilu zamkniętym), ratowniczy,
   4. użycie skokochronu.
6. Współdziałanie z innymi podmiotami KSRG.
7. Współdziałanie z innymi podmiotami współpracującymi z KSRG ( w tym m.in.: CSRG, GOPR, LPR, OSP spoza KSRG, PCK, PZA, TOPR, itp.).

4.Wymagania kwalifikacyjne strażaków i ratowników.

Kwalifikacje do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wysokościowego na poziomie podstawowym uzyskają:

1. Strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej z wyłączeniem OSP w ramach szkolenia kwalifikacyjnego,
2. Członkowie jednostek OSP w ramach systemu szkolenia członków OSP biorących bezpośredni udział w działaniach ratowniczych,
3. Pozostali ratownicy w ramach szkoleń specjalistycznych.
4. Minimalny standard wyposażenia jednostki.

Zestawienie i minimalny normatyw wyposażenia w sprzęt, pojazdy i środki techniczne do ratownictwa wysokościowego w zakresie podstawowych czynności ratowniczych stanowi załącznik nr 1

Załącznik Nr 2

Wykaz przepisów związanych z ratownictwem wysokościowym

1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji z dnia 11 lutego 2011r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i administracji z dnia 22 września 2000r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych PSP.
3. Program kursu wstępnego z zakresu ratownictwa wysokościowego realizowanego przez PSP.
4. Program kursu podstawowego z zakresu ratownictwa wysokościowego realizowanego przez PSP cz. I.
5. Program kursu śmigłowcowego z zakresu ratownictwa wysokościowego realizowanego przez PSP cz. II.
6. Decyzja nr 54 Komendanta Głównego Państwowej straży pożarnej z dnia 28 września 2007r. w sprawie powołania Komisji do Spraw Ratownictwa Wysokościowego.