- Ratownictwo w zakresie podstawowym realizują:
- Wszystkie jednostki ratowniczo-gaśnicze Państwowej Straży Pożarnej (JRG PSP);
- Jednostki ochrony przeciwpożarowej, w szczególności jednostki OSP włączone do KSRG, które zadeklarowały w gotowości operacyjnej zdolność do realizacji tych zadań według posiadanych możliwości organizacyjno-sprzętowych i wyszkolenia;
- Inne podmioty ratownicze współpracujące z KSRG, które zadeklarowały w gotowości operacyjnej zdolność do realizacji tych zadań według posiadanych możliwości organizacyjno-sprzętowych i wyszkolenia.
Docelowo, zdolność do podjęcia działań ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym powinny posiadać wszystkie jednostki KSRG.
- Standard gotowości operacyjnej jednostek.
Gotowość operacyjna – to zdolność do podjęcia działań, polegających na realizacji zadań, określonych w pkt. 3, przez co najmniej 6 ratowników w tym co najmniej 2 o kwalifikacjach określonych w pkt. 4, wyposażonych w sprzęt o standardzie określonym w pkt. 10, przy zachowaniu niezwłocznego czasu alarmowania.
- Zakres zadań ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym.
W zakresie podstawowym czynności ratownicze obejmują, w szczególności:
- Rozpoznanie i ocena zagrożenia dla:
– życia i zdrowia,- środowiska i mienia,
- Niesienie pomocy tonącym (w tym na akwenach zalodzonych), poprzez dotarcie do poszkodowanych lub zagrożonych ludzi udzielenie im kwalifikowanej pierwszej pomocy, a także przekazanie poza strefę zagrożenia – poszkodowanych zespołom Państwowego Ratownictwa Medycznego;
- Ratowanie życia ludzi na wodach powodziowych, poprzez dotarcie do poszkodowanych lub zagrożonych osób oraz udzielenie im kwalifikowanej pierwszej pomocy i ewakuację poza strefę zagrożenia;
- Zabezpieczenie działań ratowniczych na lodzie oraz innym obszarze wodnym, z uwzględnieniem asekuracji ratowników podczas działań ratowniczych prowadzonych bezpośrednio na wodzie (lodzie) oraz w jago sąsiedztwie (brzegu);
- Ewakuację ludzi z terenów zalanych, kry lodowej, obszaru wodnego, łodzi, pojazdów lub obiektów i urządzeń hydrotechnicznych;
- Ewakuację zwierząt;
- Likwidację lub ograniczenie nagłych zagrożeń wywołanych przez substancje niebezpieczne lub inne czynniki szkodliwe dla środowiska wodnego;
- Współdziałanie z innymi podmiotami KSRG realizującymi podstawowe i specjalistyczne czynności ratownicze;
- Współdziałanie z WOPR jak również z innymi podmiotami uprawnionymi do wykonywania ratownictwa wodnego.
- Wymagania kwalifikacyjne dla strażaków i ratowników
- Działania ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym prowadzą strażacy posiadający umiejętności w zakresie ratownictwa wodnego i powodziowego nabyte w ramach szkolenia kwalifikacyjnego i utrwalane w ramach doskonalenia zawodowego;
- Strażacy PSP, którzy nie mieli możliwości uzyskania w ramach szkoleń kwalifikacyjnych i doskonalenia zawodowego umiejętności w zakresie ratownictwa wodnego i powodziowego, winni je pozyskać w ramach szkolenia uzupełniającego;
- Członkowie jednostek OSP deklarujący gotowość do realizacji zadań ratownictwa wodnego, powinni nabyć umiejętności w zakresie ratownictwa wodnego i powodziowego w ramach systemu szkolenia członków OSP biorących bezpośredni udział w działaniach ratowniczych, z wyjątkiem tych strażaków – ochotników OSP, którzy posiadają już kwalifikacje nabyte w procesie szkolenia organizowanego przez Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Morską Służbę Poszukiwawczo-Ratowniczą, Państwową Straż Pożarną.
- Ratownicy innych podmiotów posiadający kwalifikacje nabyte w procesie szkolenia organizowanego przez Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Morską Służbę Poszukiwawczo-Ratowniczą, Państwową Straż Pożarną.
- Doskonalenie zawodowe umiejętności ratownictwa wodnego powinno się uwzględniać zakres:
- Ratownictwa lodowego;
- Ratownictwa na rzekach Gorskich i wodach szybkopłynących;
- Ratownictwa w czasie powodzi;
- Sterowania łodziami z napędem silnikowym adekwatnie do wymagań związanych z parametrami łodzi dostosowanej do rodzaju akwenu (dotyczy podmiotów KSRG posiadających jednostki pływające z napędem silnikowym).
- Szkolenia powinny zapewnić uzyskanie kwalifikacji sternika motorowodnego w liczbie niezbędnej do zachowania ciągłości działań ratowniczych. Natomiast wśród szkoleń dodatkowych przewidzieć należy kwalifikacje ster motorzysty, jeśli w obszarach chronionych lub w ramach organizacji odwodów operacyjnych przewiduje się realizację zadań na obszarach posiadających szlaki wodne.
- Szkolenia powinny zapewnić uzyskanie kwalifikacji do prowadzenia czynności z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy w liczbie niezbędnej do zachowania ciągłości działań ratowniczych.
- Każdy kandydat przyjmowany do służby lub deklarujący w ramach wolontariatu zdolność do wykonywania zadań ratownictwa wodnego musi posiadać umiejętność pływania.
- Minimalny standard wyposażenia jednostki realizującej ratownictwo wodne w zakresie podstawowym:
- Zestawienie i minimalny normatyw wyposażenia w sprzęt i środki techniczne do ratownictwa wodnego w zakresie podstawowych czynności ratowniczych zawiera Załącznik nr 2;
- Wyposażenie indywidualne powinno zostać zapewnione dla co najmniej 2 ratowników w zastępie;
- Pojazd zastępu realizującego zadania ratownictwa wodnego w zakresie podstawowym, powinien mieć możliwość holowania przyczepy z łodzią ratowniczą;
- Dostępność łodzi ratowniczej, jej rodzaju i wyposażenia powinny być adekwatne do specyfiki obszaru chronionego a także do zadań przewidzianych do realizacji w ramach odwodów operacyjnych;
- Należy rozważyć doposażenie jednostek pływających lub pojazdów zastępów realizujących zadania ratownictwa wodnego w małe butle ze zintegrowanym automatem oddechowym wykorzystywane jako awaryjne źródło powietrza tzw. butle ucieczkowe.
Załącznik Nr 2
Zestawienie i minimalny normatyw wyposażenia w sprzęt i środki techniczne do ratownictwa wodnego w zakresie podstawowych czynności ratowniczych
L.p. | Wyposażenie samochodu | Jednostka miary |
1 | Wyposażenie indywidualne ratownika biorącego udział w działaniach ratowniczych na obszarach wodnych: | Zestaw |
Ubranie wypornościowe lub suchy skafander ratowniczy | 1 szt. | |
Kamizelka asekuracyjna z uprzężą i sygnalizatorem świetlnym o wyporności min. 80 kg | szt. | |
Rzutka ratownicza na pasie | 1 szt. | |
Sprzęt ABC (płetwy, półmaska nurkowa, fajka do oddychania) | 1 szt. | |
Kask ochronny z możliwością zamocowania oświetlenia z przeznaczeniem do ratownictwa wodnego | 1 szt. | |
Nóż ratowniczy zawieszany | 1 szt. | |
Gwizdek zawieszany | 1 szt. | |
2 | Koło ratunkowe lub pas ratowniczy typu „węgorz” | 1 szt. |
3 | Lina ratownicza na bębnie o długości min. 80 m | 2 szt. |
4 | Radiotelefon przenośny | 3 szt. |
5 | Megafon (tuba głośnomówiąca) | 1 szt. |
6 | GPS | 1 szt. |
7 | Urządzenie do oświetlenia terenu akcji | 1 szt. |
8 | Zestaw do oznakowania i zabezpieczenia terenu akcji ratowniczej | Zestaw |
9 | Zestaw do działań ratowniczych na lodzie (np. łódź Jacek 2, deska lodowa, sanie lodowe, tratwa pneumatyczna – wraz z wyposażeniem) | Zestaw |
Źrodło: Zasady organizacji ratownictwa wodnego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym, opracowane przez Komendę Główną PSP, Warszawa, listopad 2012